خونریزی غیرطبیعی رحم (AUB) چیست؟

امروزه بیماری‌های زیادی وجود دارد که سلامت بانوان را تهدید کرده و در برخی موارد بسیار خطرناک هستند درحالی‌که می‌توان با آگاهی و پیشگیری زمینه‌های ابتلا به بیماری را فراهم نکرد و یا در صورت ابتلا سریعاً به پزشک مراجعه کرده و برای درمان به‌موقع اقدام شود.

علائم بیماری‌های رحم تا حد زیادی مشابه هم هستند و ممکن است شامل اختلال قاعدگی، نازایی و خونریزی غیرطبیعی رحم باشد.

خونریزی غیرطبیعی رحمی که خونریزی ناکارآمد رحم نیز نامیده می‌شود در واقع به خونریزی‌هایی گفته می‌شود که بدون هیچ علت محرزی به وجود می‌آیند و یکی از مهم‌ترین انواع خونریزی در زنان است. این خونریزی‌ها معمولاً شدید یا غیرعادی از رحم (از طریق واژن) هستند و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارند.

این خونریزی‌ها می‌توانند در هر زمانی در طول چرخه ماهیانه، از جمله در طول دوران قاعدگی طبیعی فرد نیز رخ دهند. یک سیکل قاعدگی طبیعی بین 24 تا 38 روز است و 7 تا 9 روز طول می‌کشد و فرد 5 تا 80 میلی‌لیتر خون از دست می‌دهد و هر نوع خونریزی قاعدگی خارج از این پارامترها غیرطبیعی محسوب شده و باید مورد ارزیابی قرار گیرد.
دخترانی که در دوران بلوغ قرار دارند و زنانی که وارد یائسگی می‌شوند، ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها سطح هورمون نامتعادل داشته باشند. این باعث خونریزی پراکنده، خونریزی شدید و لکه بینی می‌شود. این لکه بینی، خونریزی سبک‌تر از قاعدگی معمولی است و اغلب قهوه‌ای، صورتی یا قرمز روشن به نظر می‌رسد.
 عدم تعادل هورمونی که باعث AUB می‌شود نیز می‌تواند ناشی از برخی مشکلات پزشکی یا عوارض جانبی داروها باشد.

AUB چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص AUB ، پزشک سوالاتی در مورد سابقه پزشکی بیمار و سابقه چرخه قاعدگی از او می پرسد. این پاسخ ها به پزشک در شناسایی عوامل خطر برای برخی اختلالات باروری مانند PCOS و اندومتریوزکمک می کند.

در صورت مصرف هرگونه دارو، از جمله پیشگیری از بارداری، بیمار باید آن را به پزشک اطلاع دهد ، زیرا چنین داروهایی نیز می توانند باعث خونریزی غیرطبیعی شوند.

از جمله راهکارهای تشخیص AUB در زیر بیان شده است:

• سونوگرافی: تجویزسونوگرافی برای مشاهده اندام تناسلی بیمار ممکن است از طرف پزشک مطرح شود. این معاینه می تواند به پزشک دربررسی خونریزی و تشخیص این که آیا دارای رشد غیر طبیعی مانند پولیپ یا فیبروم است، کمک کند

• آزمایش خون: آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون ها و شمارش کامل سلول های خون مورد استفاده قرار می گیرد. سطح هورمون های بیمار اغلب می تواند بیانگر سریع علت خونریزی باشد. اگر خونریزی شدید یا طولانی باشد، شمارش کامل سلول های خونی نشان می دهد که آیا تعداد گلبول های قرمز خون بسیار پایین است یا خیر. چرا که پایین بودن شمار گلبول های قرمز خون می تواند نشان دهنده کم خونی باشد.

• بیوپسی آندومتر: در صورتی که رشد غیرطبیعی باعث خونریزی شود یا لایه داخلی رحم به طور غیرمعمول ضخیم باشد، پزشک متخصص ممکن است درخواست نمونه برداری از بافت رحم برای آزمایش را بدهد. در صورت وجود هرگونه تغییر غیرطبیعی سلولی، بیوپسی ممکن است آن را آشکار کند. سلولهای غیر طبیعی می توانند نشان دهنده عدم تعادل هورمونی یا سرطان باشند>

• عملکرد تیروئید و پرولاکتین: انجام دادن این تست ها به این دلیل است که هایپرتیروئیدیسم، هایپوتیروئیدیسم و هایپرپرولاکتینمیا   با اختلال در تخمک گذاری ارتباط دارند.

علل شایع خونریزی غیرطبیعی رحم (AUB)

هر عارضه یا بیماری علت های  مختلفی دارد که باید با در نظر گرفتن آن به نوع بیماری پی برد. دلایل متعددی می توانند باعث خونریزی غیر طبیعی رحم شوند ازجمله می توان گفت:

• خونریزی مرتبط با بارداری
• حاملگی خارج رحمی
• سقط جنین
• آی‌یودی
• محصولات باقیمانده بارداری
• بیماری تروفوبلاست حاملگی
• خونریزی تخمک گذاری، ناهنجاری رحم
• سرطان رحم
• فیبروئید رحم
• پولیپ رحم
• آدنومایوز
• سارکوما
• پولیپ سرویکس
• سرویکس
• کاندیلوم
• بیماری التهابی لگن (PID)
• فرسایش
• آسیب گردن رحم
• ناهنجاری واژن
• کارسینوم واژینال
• عفونت واژن (به عنوان مثال، واژینیت، تبخال)
• تروما واژینال
• آدنوز
• میوم
• اختلال هیپوتالاموس-هیپوفیز
• خونریزی غیرطبیعی فیزیولوژیکی (perimarchal و perimenopausal)
• بیماری تیرویید
• هیپرپرولاکتینمی
• سندرم کوشینگ (کورتیزول بیش از حد)
• تومور آدرنال یا تخمدان (بیش از حد آدرنال)
• اختلال تخمدان
• شکست تخمدان

وجود یک یا چند مورد از مشکلات ذکر شده در بالا می تواند منجر به خونریزی غیرطبیعی رحم در بیمار شود.

درمان خونریزی غیرطبیعی رحم (AUB)

 ابتدا پزشک متخصص زنان باید علت بیماری را به طور کامل مشخص کند. درمان AUB به میل باروری، ثبات بالینی بیمار و سایر بیماری‌های همراه بستگی دارد که باید ابتدا مشخص شوند سپس به درمان آن پرداخت.

در اغلب موارد که علت خاصی برای خونریزی غیر طبیعی نمی توان یافت به طور معمول پزشک با تجویز داروهای غیر هورمونی (مثل مفنامیک اسید ترانکسامیک اسید)، داروهای هورمونی استروژن، پروژسترون، قرص های ترکیبی (ocp ) و در مواردی که خونریزی شدید است انتقال خون تازه را پیشنهاد می دهد.

 خونریزی همراه تخمک‌گذاری: در این مورد درمان شامل اصلاح ابنرمالیتی آناتومیک به روش جراحی یا درمان اختلال خونریزی‌دهنده می‌باشد.

خونریزی بدون تخمک‌گذاری: خونریزی که درمان قطعی آن بستگی به بیماری زمینه‌ای فرد دارد.

آی یو دی (IUD): پزشک ممکن است استفاده از IUD را به بیمار پیشنهاد کند . IUD یک ابزار پلاستیکی است که پزشک آن را به داخل رحم وارد می کند تا از بارداری جلوگیری شود. یک نوع از  IUD وجود دارد که هورمون هایی را آزاد می کند و می تواند خونریزی غیر طبیعی رحم را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

اتساع و کورتاژ یا D&C: این مورد روشی است که در آن دهانه رحم به اندازه ای کشیده می شود تا بتواند یک ابزار جراحی را وارد کند. پزشک از این ابزار برای اینکه مقداری از سطح رحم را بخراشد و به آزمایشگاه بفرستد تا از نظر وجود بافت غیر طبیعی در آن بررسی شود استفاده می کند، که این کار تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

هیسترکتومی: منظور از این مورد نوعی جراحی است که در آن رحم برداشته می شود. کسی که تحت این جراحی قرار گیرد دیگر پریود و نیز باردار نمی شود. هیسترکتومی جراحی پیچیده ای است که به بیهوشی عمومی و بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد و ممکن است پس از انجام آن، دوره بهبودی طولانی باشد.

فرسایش آندومتر: که نوعی عمل جراحی است و باعث تخریب پوشش داخلی رحم می شود. در این روش برخلاف هیسترکتومی، رحم را خارج نمی کنند. فرسایش آندومتر در برخی زنان امکان دارد  خونریزی قاعدگی را متوقف کند.

با این حال برخی از زنان پس از انجام آن ممکن است همچنان خونریزی قاعدگی داشته باشند هرچند که تعداد اندکی از زنان بعد از عمل، دوره قاعدگی منظمی خواهند داشت. زنانی که این کار را انجام می دهند، برای کنترل بارداری همچنان باید از روش های پیشگیری استفاده کنند، اگر چه در اکثر موارد این احتمال بسیار پایین است.