بیماری‌های مقاربتی (STD)

STD یا بیماری‌های مقاربتی عفونت‌هایی هستند که می‌توانند از طریق فعالیت جنسی و تماس جنسی منتقل شوند (مانند کلامیدیا، سوزاک، هپاتیت B و هپاتیت (C و عامل ایجاد آن‌ها باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها می‌باشند.

بیماری مقاربتی به‌عنوان عفونت مقاربتی (STI) یا بیماری آمیزشی (VD) نیز نامیده می‌شوددر پکیج اختلالات عملکرد جنسی به شما در مورد بیماری مقاربتی توضیح کامل را می‌دهیم و در اینجا به‌صورت خلاصه برای شما از بیماری‌های منتقل شده رابطه جنسی توضیح می‌دهیم.

(بیماری‌های منتقل شونده از رابطه جنسی)

تست‌های STD برای تشخیص این بیماری‌ها استفاده شده و ممکن است به‌عنوان تستی روتین برای غربالگری سلامت در نظر گرفته شود.

علائم بیماری مقاربتی STD

نشانه‌های بیماری مقاربتی در تمامی افراد قابل‌مشاهده نیست؛ اما شایع‌ترین علائم در مردان شامل موارد زیر هستند:

• احساس درد یا ناراحتی در رابطه جنسی یا ادرار
• زخم‌ها، برآمدگی‌ها در اطراف آلت تناسلی، بیضه‌ها، مقعد، باسن، ران یا دهان
• ترشحات غیرعادی یا خونریزی از آلت تناسلی
• دردناک یا متورم‌شدن بیضه‌ها

شایع‌ترین آن‌ها در زنان شامل موارد زیر هستند:

• احساس درد یا ناراحتی در رابطه جنسی یا ادرار 
• زخم، برآمدگی اطراف واژن، مقعد، باسن، ران یا دهان
• ترشحات غیرعادی یا خونریزی از واژن در زمان خارج از دوره پریود
• سوزش و خارش واژن

چه کسانی باید تست STD را برای تشخیص بیماری‌ها انجام دهند؟

بیشتر افراد مبتلا به STD بدون علامت بوده و یا علائم خفیفی دارند در نتیجه بدون انجام تست، افراد مبتلا به STD ممکن است ناخواسته سبب انتقال عفونت به افراد دیگر شوند.

هدف غربالگری STD، شناسایی و درمان افراد آلوده پیش از پیشرفت بیماری آنها و انتقال به دیگران می‌باشد.

افرادی که به انجام غربالگری STD توصیه می‌شوند:

• بزرگسالان: افراد 13 تا 64 سال بهتر است تست HIV را یک بار یا بیشتر بسته به‌احتمال ابتلای شخص، انجام دهند.
• خانم‌های فعال از نظر جنسی: خانم‌های دارای رابطه جنسی زیر 25 سال در سال یکبار و بالای 25 سال که دارای شرکای جنسی متعددند و یا شریک جنسی‌شان دارای STD است بهتر است حداقل یک‌بار در سال تست STD را انجام دهند. 
• زنان باردار:  مادر باردار در طول بارداری باید تست‌های سفلیس،HIV، هپاتیت B، کلامیدیا و سوزاک را انجام دهد.
• مردان همجنس‌گرا و یا دوجنس‌گرا:  این افراد نیز باید در سال حداقل یک‌بار تست سفلیس، کلامیدیا و سوزاک را انجام دهند.

انواع بیماری‌های STD

کلامیدیا تراکوماتیس ((chlamydia trachomatis 

کلامیدیا یک STD رایج است که توسط باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد شده و مردان  و زنان را آلوده می‌کند و می‌تواند آسیب جدی و دائمی به دستگاه تولیدمثل زنان و بارداری آن‌ها در آینده وارد کند. کلامیدیا هم چنین ممکن است باعث ایجاد حاملگی خارج رحمی شود.

کلامیدیا توسط رابطه واژنی، مقعدی یا دهانی با شخص دارای این بیماری، منتقل می‌شود. عفونت کلامیدیا قابل‌درمان می‌باشد، اما نکته حائز اهمیت این است که در اولین فرصت باید برای درمان آن اقدام شود. در صورت عدم درمان، کلامیدیا می‌تواند منجر به عوارض جدی شود. تست کلامیدیا به‌منظور غربالگری و تشخیص این عفونت انجام می‌شود.

 زمان انجام این تست: 

• برای خانم‌های فعال جنسی و در معرض ابتلا به عفونت کلامیدیا (زمان بارداری)، و همچنین برای آقایانی که رابطه جنسی با هم جنس خود داشته‌اند، غربالگری سالیانه توصیه می‌شود. 
• زمانی که فرد دارای علائم عفونت کلامیدیاست، مانند درد در هنگام ادرار، ترشحات واژن، درد شکمی در خانم‌ها و درد بیضه‌ها در آقایان 
• هنگامی‌که نوزاد تازه متولد شده دارای التهاب باشد.

سوزاک

سوزاک یکی از بیماری‌های منتقل شونده از طریق جنسی بوده که توسط باکتری نایسریا گونوره آ ایجاد می‌شود. عفونت سوزاک علاوه بر دستگاه تناسلی فرد و مقعد می‌تواند چشم و دهان شخص را نیز آلوده کند. 

علائم سوزاک شامل موارد زیر است:

ادرار دردناک، ترشحات سفید، زرد یا خونی مجرای ادرار، درد بیضه‌ها، ترشحات زیاد واژن، خون‌ریزی واژن بین قاعدگی، ترشحات مقعدی یا خارش، حرکات دردناک شکمی (روده ای)، گلو درد

هپاتیت B

بیماری هپاتیت ب توسط یک عامل ویروسی ایجاد می‌شود و موجب التهاب و عفونت طولانی در بافت کبد می‌شود. عامل این بیماری در خون، مایع منی، سایر مایعات مانند شیر مادر قابل انتقال است. هپاتیت ب می‌تواند از طریق تماس جنسی، استفاده از تجهیزات غیر استریل در تزریق، آسیب به پوست با جسم تیز آلوده به ویروس، خون و استفاده از مسواک آلوده به این ویروس، گسترش یابد.

افراد مبتلا به این بیماری به‌سرعت می‌توانند شریک جنسی خود را در روابط محافظت نشده مبتلا نمایند. علائم این بیماری به‌سرعت بروز نمی‌کند و ممکن است سال‌ها در بدن فرد به‌صورت خاموش باقی بماند.

اما به‌طورکلی ظاهرشدن علائم به‌صورت زیر است:

• خستگی و زردی چشم یا پوست
• حالت تهوع
• شکم درد
• ادرار تیره

زمان انجام تست هپاتیت B 

وجود فاکتورهای خطر برای عفونت HBV، دارای علائم و نشانه‌های هپاتیت مانند افزایش آنزیم کبدی آلانین آمینوترانسفراز (ALT)، انجام شیمی‌درمانی و یا مصرف داروهای سرکوب گر سیستم ایمنی، درمان‌شدن برای HBV  یا هپاتیت C، مشخص نبودن مقاومت فرد در برابر ویروس برای پزشک.

هپاتیت C 

هپاتیت  C نسبت به هپاتیت B شیوع کمتری دارد و می‌تواند از طریق برقراری رابطه جنسی منتقل شود.  هپاتیت تنها بیماری مقاربتی بوده که علائم به خصوصی در ناحیه تناسلی ایجاد نمی‌کند و بیشتر کبد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری ممکن است به‌صورت خودبه‌خودی از بین بروند.

تست هپاتیت C به‌منظور غربالگری: حداقل یک‌بار زمانی که فرد ۱۸ سال سن و یا بالاتر دارد و یا زمانی که فرد باردار است و یا فاکتورهای خطر برای HCV دارد  باید انجام شود.

(HPV) ویروس پاپیلومای انسانی

ویروسی است که می‌تواند از طریق تماس نزدیک پوست به پوست یا تماس جنسی انتقال یابد. سویه‌های مختلفی از ویروس وجود دارد که برخی خطرناک‌تر از موارد دیگر هستند.  در مواردی از زگیل تناسلی بروز علائم با زخم‌هایی کوچک یا زخم‌هایی به شکل خوشه، تورم در ناحیه تناسلی، ایجاد خونریزی با مقاربت و خارش ناحیه تناسلی همراه است. 

برخی از سویه‌های عفونت HPV می‌توانند منجر به سرطان هایی همانند: دهان، دهانه رحم، واژن، رکتوم، آلت تناسلی مردانه

سیفیلیس

یکی دیگر از عفونت های باکتریایی سیفیلیس است که بدون درمان می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی شود. عفونت در مراحلی (اولیه، ثانویه، نهفته و سوم) ایجاد می‌شود. هر مرحله می‌تواند علائم و نشانه‌های متفاوتی مثل ایجاد زخم، بثورات پوستی و در مراحل پیشرفته تر آن تب، تشنج و غیره داشته باشد.

این عفونت عموماً در مراحل اولیه خود ناشناخته مانده و علاوه بر دستگاه تناسلی می‌تواند قسمت‌های مختلف بدن مانند مخاط دهان و یا حتی قلب و ریه را نیز درگیر کند.

اولین علامتی که ظاهر می‌شود، زخم گرد کوچکی است که به‌عنوان یک شانکر شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند با وجود درد نداشتن بسیار عفونی باشد و در صورتی‌ که درمان نشود و پیشرفت کند منجر به آسیب به اعضای داخلی بدن و گسترش علائم به‌صورت از دست دادن هوشیاری، فلجی و کوری و حتی زوال عقل می‌شود.

ایدز

ایدز باعث سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) می‌شود چرا که می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب برساند و به همین دلیل خطر ابتلا به سایر ویروس‌ها یا باکتری‌ها و سرطان های خاص را با از بین بردن سلول‌های T و تضعیف سیستم ایمنی بدن افزایش می دهد تا زمانی که فرد نتواند حتی با بیماری‌های جزئی مبارزه کند.

تبخال دستگاه تناسلی

تبخال نام ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) است. این بیماری مقاربتی بسیار شایع است که باعث ایجاد زخم یا تبخال در ناحیه تناسلی یا لب می‌شود. زخم های ناشی از این ویروس مسری و دردناک هستند.

تریکومونیازیس

عامل این بیماری مقاربتی یک انگل تک سلولی به نام Trichomonas  که پروتوزوآ تاژک دار است و در بافت پوششی یا اپی تلیوم واژن، جایگزین می‌شود تا در شرایطی که PH اسیدی واژن به بیش از 5/5 رسید، به‌صورت پاتوژن درمی‌آید. ممکن است که این بیماری طی یک دوره‌ی یک ماهه در بدن خاموش بماند و بعد از این مدت نشانه‌ها را بروز بدهد. البته تریکومونیازیس معمولا در مردان بدون علامت بوده و انتقال آن از طریق روابط جنسی است.

این بیماری قابل درمان است و نشانه‌های عمومی آن شامل موارد زیر است:

• ترشحات سفید یا سبز از واژن
• بوی بد و خارش و سوزش
• ترشحات از آلت تناسلی مردانه
• درد و خارش آلت تناسلی مردانه
• درد هنگام مراقبت
• درد هنگام ادرار 

گال

گال نیزیک بیماری مقاربتی پوستی است و به وسیله‌ی یک کنه‌ی ریز و بیماری‌زا در بدن ایجاد می‌شود. این کنه در پوست انسان فرو رفته و تخم گذاری می‌کند. ارتباط جنسی از طریق پوست آن را به شریک جنسی منتقل می‌کند.

علائم این بیماری شامل:

• ایجاد بثورات در نواحی تناسلی یا دیگرنواحی بدن
• خارش شدید در بثورات

بیماری‌های مقاربتی و بارداری

برخی از بیماری‌های مقاربتی می‌توانند در دوران بارداری به جنین یا درهنگام زایمان به نوزاد منتقل شوند. سیفلیس می‌تواند به جنین منتقل شود و منجر به عفونت جدی، سقط جنین یا مرده زایی شود.

زگیل تناسلی نیز در صورت داشتن زایمان طبیعی می‌تواند به نوزاد منتقل شود، اما بسیار نادر است. 

جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های مقاربتی

راه های مختلفی برای جلوگیری یا کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی وجود دارند. که عبارتند از:

• مراقب روابط خود باشید
• با افراد مختلفی وارد رابطه نشوید
• هنگام رابطه جنسی خود از عوامل محافظت کننده مانند کاندوم لاتکس و... استفاده کنید.
• پیش از داشتن هرگونه رابطه واکسینه شوید.

درمان بیماری‌های مقاربتی

درمان توصیه شده برای بیماری‌های مقاربتی بسته به عامل بیماری زا متفاوت است. اقدام به درمان بیماری‌های مقاربتی در فرد و شریک جنسی وی به طور همزمان و پیش از از سرگیری فعالیت جنسی حائز اهمیت است چرا که می‌تواند یک عفونت را بین خود منتقل کنند. بسته به شرایط، چندین گزینه درمانی وجود دارد، از جمله: آنتی بیوتیک ها، سایر داروهای خوراکی یا موضعی، عمل جراحي، لیزر

بیماری مقاربتی باکتریایی

به طور معمول آنتی بیوتیک ها به راحتی عفونت های باکتریایی را درمان می کنند. درمصرف آنتی بیوتیک ها پیگیری و قطع نکردن طبق تجویز ضروری است. حتی با وجود حصول بهبودی پیش از اتمام مصرف همه آن‌ها، باید به مصرف ادامه داد. 

بیماری مقاربتی ویروسی

آنتی بیوتیک ها قادر به درمان این بیماری‌های مقاربتی نیستند. با وجود اینکه بیشتر عفونت های ویروسی هیچ درمانی ندارند، اما بعضی از آنها می‌توانند خودبخود از بین بروند و در بسیاری از موارد، گزینه های درمانی برای تسکین علائم و کاهش خطر انتقال هستند.