پره ناتال درواقع به مولتیویتامینها و مواد معدنی مخصوص دوران بارداری گفته میشود. بر همین مبنا دوران پره ناتال به مجموعهی مراقبتهای طبی و بهداشتی قبل از بارداری تا حداقل 6 هفته بعد از بارداری اطلاق میگردد. این نظارتهای پزشکی باهدف برطرف سازی شکافهای غذایی مادر بهمنظور رفع خطراتی مانند مرگ مادر و سقطجنین صورت میگیرد. امروزه راههای تشخیص پره ناتال بسیار متنوع هستند که از آن میتوان به چکابها، غربالگریها و بررسی تغییرات بیولوژیک اشاره نمود. خانمهای باردار شرایط حساسی را میگذرانند که در صورت عدم دریافت مراقبتهای روتین احتمال نقایص مادرزادی نوزاد، عفونت و مشکلات بعد از زایمان در آنها بالا میرود. ازاینرو مراقبتهای پره ناتال که طیف وسیعی از فرایندهای بررسی و کسب اطلاعات را شامل میشود، یکی از مهمترین اقدامات در جهت حفظ سلامت مادر و جنین به شمار میروند.
معرفی انواع ویتامینها و مواد معدنی موجود در پره ناتال
عناصر ضروری که در دستهی پره ناتال جای میگیرند، شامل طیف وسیعی میباشند که تشخیص دوز مناسب، میزان و مدت مصرف آنها باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. ازاینرو نسخه که شامل ویتامینها و مواد معدنی هستند، برای هر یک از مادران باردار باید منحصراً تجویز شود. از مهمترین این ویتامینها و مواد معدنی و داروهایی که شامل این عناصر هستند، میتوان به این موارد اشاره نمود:
- ویتامینهای موجود در پره ناتال: ویتامین D، C، تیامین، نیاسین، B12، E و ریبوفلاوین
- مواد معدنی موجود در پره ناتال: اسیدفولیک، کلسیم، روی، آهن و ید
- داروهای تجویزی حاوی ویتامینها و مواد معدنی ضروری دوران بارداری و زایمان: مولتی پریناتال، پریگنا پلن، اکتی ناتال، پرگننسی، مولتی پرن آرایکس و ...
مراحل مختلف ضروری در مراقبتهای پره ناتال
بهمنظور مراقبتهای پره ناتال یا همان مراقبتهای دوره بارداری پزشک راههای مختلفی را سپری میکند تا نیازهای مادر و جنین را بهطور کامل یافته و دستورات پزشکی خاص را صادر نماید. در ابتدا به سراغ ویزیتهای ماهیانه در ماههای اول تا سوم رفته و به بررسی مشکلات احتمالی و ایمنی سازی بدن مادر میپردازد. سپس در چکاب هفته 28 ام تا 36 بارداری سعی میکند تا تغییرات بیولوژیک به اطلاع مادر رسانده و مراقبتهای تغذیهای را به وی گوش زد نماید. درنهایت ویزیتهای هفتگی از هفته 6 تا زمان زایمان را بهمنظور یک وضع حمل بیخطر در دستور کار خود قرار میدهد. ارزیابی نیازهای پره ناتال نیز در این زمان در دستور کار پزشکان متخصص قرار دارد. در صورت کمبودها، تشخیص این موارد در سریع زمان ممکن صورت گرفته و نیازها جبران شده تا سلامت جنین به خطر نیافتد.
راههای تشخیص پره ناتال:
برای آنکه پزشک متوجه نیازهای پره ناتال شود، ابتدا به شرححال بیمار گوش فراداده و سپس به بررسی فشارخون مادر میپردازد. وزن و قد مادر و معاینه لگنی وی نیز کمک میکند تا در تشخیص پره ناتال به نقطهنظر قطعی برسد. کنترل ضربان قلب جنین و آزمایش خون و ادرار مادر نیز تا حد زیادی به پزشک کمکهای زیادی میکنند. البته در بسیاری موارد پزشک در هفته 20 ام بارداری نیز دستور سونوگرافی بهمنظور تعیین کمبودهای بدن مادر را میدهد. هرچند گاهاً سونوگرافی برای تشخیص معضلاتی دیگری مانند ناهنجاریهای جنین، زمان وضع حمل و عقب ماندگاری رشد رحم نیز انجام میپذیرد.
از دیگر بررسیهایی مهمی که ممکن است در دوران پره ناتال انجام پذیرد، میتوان به این موارد اشاره نمود:
- بررسی فشارخون
- اندازهگیری مقدار اضافهوزن پس از بارداری
- ارزیابی حجم شکم بهمنظور بررسی میزان رشد جنین
- مانیتورینگ ضربان قلب جنین
- بررسی وجود یا عدم وجود بیماریهای خطرناک مانند ایدز، هپاتیت، تیروئید و ...
اهداف انجام مراقبتهای دوران پره ناتال:
اگرچه مهمترین هدف انجام مراقبتهای دوران پره ناتال کشف کمبودهای تغذیهای مادر باهدف پیشگیری از نقایص تولد است. ولی اهداف دیگری نیز از پس فرآیند بررسی پره ناتال دنبال میشود. یافتن خطرات دوران بارداری و یافتن راههای درمانی مؤثر برای بیماریها از دیگر اهداف این مراقبتها است. از عمده خطرات دوران بارداری که ممکن است، بر جنین و شرایط مادر اثرات نامطلوبی بگذراند میتوان به این موارد اشاره نمود:
- قدکوتاه مادر
- دیابت
- فشارخون
- سن بالا
- آسم
- نیازمند به داروهای ضد تشنج
- شاخص توده بندی نامتعادل
- صرع ضایعات پستان
- بیاشتهایی عصبی
- مشکلات دندان و لثه
- مشکلات ژنتیکی چاقی مفرط
- اختلالات تیروئیدی
- ناراحتیهای پوستی
- درگیری با مشاغل پرخطر
- خشونتهای خانوادگی
پزشک با کشف و بررسی این خطرات سعی میکند تا راههای درمانی مؤثر که به یک زایمان بیخطر خاتمه مییابند را یافته و آنها را برای بیمار تجویز نماید. اهمیت این چکابها تا حدی است که خانمها باید خود را به انجام دقیق آنها بر اساس برنامهریزی مشخصشده، توسط پزشک موظف سازند. چراکه مراقبتهای پره ناتال از اهمیتهای فراوانی در رفع خطرات زمان زایمان برخوردار است.
ضرورتهای انجام مراقبتهای پره ناتال:
با توضیحاتی که تا اینجا باب مراقبتهای پره ناتال ذکر نمودیم خود تا حد زیادی به ضرورتهای این تستها و چکابها پی بردهاید. ولی ما در این بخش بهصورت کاملتر به این مزایای اشاره میکنیم تا اگر قصد بارداری دارید، انجام این مراقبتها را ماهها قبل از این پروسه در دستور کار خود قرار دهید.
1. اولین ضرورت: حفظ سلامتی مادر و نوزاد تا مقدار قابلتوجهی
2. دومین ضرورت: رفع 3 برابری مشکلات کموزنی مفرط نوزادان پس از تولد
3. سومین ضرورت: کاهش 5 برابری احتمال مرگ نوزادان در بدو زایمان
4. چهارمین ضرورت: تشخیص زودهنگام مشکلات مادرزادی و رفع آنها قبل از ولادت
5. پنجمین ضرورت: دریافت بهموقع فوریتهای پزشکی در صورت وجود مشکل در زمان زایمان
6. ششمین ضرورت: امکان غربالگری در دوران بارداری
7. هفتمین ضرورت: امکان دریافت دستورالعملهای بهداشتی لازم
8. هشتمین ضرورت: ارائه مراقبتهای تغذیهای لازم و دریافت کافی ویتامینها
9. نهمین ضرورت: درمان بیماریهای موجود و ایمنی سازی
10. دهمین ضرورت: تشخیص بارداریهای نا شایع و مولار
آزمایشهای ضروری در دوران بارداری:
دقت داشته باشید که هر چه بر سن مادر افزوده میشوند، مراقبتهای دوران پره ناتال باید با حساسیتهای بیشتر و در دفعات متعددتری صورتپذیرند. بهگونهای که مادران بالای 35 سال به مراقبتهای تخصصی نیازمند هستند. ولی در حالت کلی از آزمایشهای رایج در این دوره میتوان به بررسی آنمی یا کمخونی، اچآیوی، تیروئید، دیابت و تعیین گروه خونی اشاره نمود. تمامی این موارد بهمنظور گذراندن یک زایمان بیخطر لازم و ضروری هستند.
نکات مهم در مراقبتهای پره ناتال:
پسازآنکه تشخیص پره ناتال برای شما از سوی پزشک انجام شد و نیازهای بدن و شرایط جسمانی شما به اطلاعتان رسید. حال باید به یک سری نکات توجه نموده و به انجام تعدادی دستورالعمل پزشکی خود را پایبند نمایید. این نکات نیز در زمرهی مراقبتهای پره ناتال قرارگرفته، اما انجام بسیاری از آنها توسط خانمهای باردار میسر است و باید بهصورت انفرادی به آن توجه نمایند.
- توجه بهاضافه وزن مناسب و پیشگیری از چاقی مفرط در حین بارداری
- عدم مصرف مواد مخدر، الکل و مشروبات باهدف حذف اثرات نامطلوب آنها بر جنین
- توجه به فعالیت بدنی منظم اما نرم و آرام به مدت دو ساعت در هفته
- اجتناب از رفتن به سنا، جکوزی و استخر و استحمام با آب بسیار داغ
- استفاده از کلاسها و کتب آموزشی ترتیب فرزند
- عدم استفاده از ترکیبات شیمیایی مانند حشرهکشها، سفیدکنندهها و شویندههای اسیدی
- دوری از حیوانات خانگی به دلیل احتمال انتقال انگل و عفونت
- رعایت کامل بهداشت در زمان مصرف میوهها، سبزیها و طبخ گوشتها
- توجه به مصرف غذاهای حاوی آهن، کلسیم و کمچرب بهمنظور جلوگیری از زایمان زودرس
- عدم مصرف خودسرانه داروها یا قطع دارو بدون مشورت پزشک
- اجتناب از برخورد با اشعه ایکس
- دریافت واکسن آنفولانزا باهدف ممانعت از بستری شدن در بیمارستان